Dẫu biết rằng lòng tin là chìa khóa, là nhịp cầu nối con người lại với Thiên Chúa và nối con người lại với nhau. Thiếu vắng lòng tin, con người sẽ dễ dàng trở nên những ốc đảo giữa đại dương mênh mông. Nhưng để có được một lòng tin chân thật hay để tìm lại lòng tin khi đã bị đánh mất, thì quả là một trong những thách đố không dễ gì vượt qua được. Tại sao vậy ? Xin thưa rằng lòng tin có khá nhiều kẻ thù của nó. Và một trong những kẻ thù nguy hiểm của lòng tin chính là những định kiến của chúng ta về một con người, về chính mình hay một thực tại nào đó; và kể cả Thiên Chúa. Đó cũng là sứ điệp quan trọng mà hôm nay, Đức Giê-su nhắc lại cho chúng ta, qua chính kinh nghiệm của chính Ngài.
Sau một thời gian rao giảng và làm bao nhiêu dấu lạ điềm thiêng, khiến cho danh tiếng của Ngài vang dội khắp nơi, Đức Giê-su trở về quê hương của mình. Ngài vào hội đường giảng dạy và người ta sửng sốt về sự khôn ngoan thông thái của Ngài. Nhưng người ta không tín và cũng chẳng mấy ai bận tâm đến Đức Giê-su. Thậm chí người dân ở đây còn tìm cách mỉa mai Ngài bằng những câu hỏi như ông này chẳng phải là con ông này bà kia…hay nói đúng hơn, họ muốn nói rằng chúng tôi biết ông quá rõ. Ông có muốn phách lối, khoác lác ở đâu cũng được. Còn ở đây chẳng ai tin ông đâu.
Đứng trước thái độ cứng lòng và cố chấp của họ như vậy, Đức Giê-su biết rõ nguyên do của nó là đến từ cái nhìn sẵn có về Ngài trong thời gian sống giữa họ mà những người này đã đem đóng khung vào trong tâm trí của họ. Nhân vì biến cố này mà Đức Giê-su đã nói rõ cho chúng ta biết rằng không một ngôn sứ nào được đón tiếp nơi quê hương và trong gia đình của mình, cũng chỉ vì bị những cái nhìn đóng khung của những người hãm hại. Để nhờ đó, chúng ta không phải vấp ngã khi đối diện với những định kiến này. Einstein khi đối diện với những định kiến cũng đã phải thốt lên rằng phá vỡ một hạt nhân nguyên tử còn dễ hơn là phá vỡ những quan niệm, tập quán cố hữu nơi con người. Nhưng điều mà Đức Giê-su muốn hỏi chúng ta bây giờ là chúng ta có rơi vào trong tình trạng đóng khung người khác, đóng chính mình hay đóng khung Thiên Chúa, như những người dân ở Nazareth không ?
Chúng ta biết rằng vạn vật thay đổi, con người cũng thay đổi. Câu nói khá nổi tiếng của một triết gia ” không ai tắm hai lần trong một dòng sông” cũng chỉ muốn nhắc cho người ta nhớ đến sự thay đổi thường xuyên của các sự vật, kế cả con người. Nhưng trong thực tế, bệnh đóng khung người khác, đóng khung chính mình, đóng khung Thiên Chúa… là căn bệnh vô cùng nguy hiểm và khá phổ biến nơi nhiều người. Có một số người cứ mặc định cho mình là chậm chạp, không thông minh, không có duyên, không tài giỏi, xinh đẹp như người khác…khiến cho họ bị nghiền nát và không thể nào tiến thân và đã bỏ qua biết bao nhiêu cơ hội tốt lành dành cho mình. Cũng có nhiều người, khi đã in trí một ai đó là khó tính, là ích kỷ, là keo kiệt, là có ác cảm, thành kiến… với mình thì dù người đó có cố gắng tới đâu cũng không thay đổi cái nhìn cố hữu này được.
Đặc biệt, trong mối tương quan với Thiên Chúa, có nhiều người cứ cho Thiên Chúa như thế này, như thế kia, dựa vào một số kiến thức giáo lý góp nhặt đâu đó mà họ tích hợp được. Lại có một số người khi nghe đọc đoạn Kinh thánh này thì lập tức trong đầu xuất hiện một mặc định rằng mình đã nghe và đã hiểu được Chúa muốn nói gì rồi. Và có không ít người, ngày nào cũng đọc kinh, ngày nào cũng tham dự Thánh lễ nên quá quen và trở thành nhàm chán, mệt mỏi. Nơi những người này không còn lòng yêu mến, mà chỉ làm cho xong bổn phận, làm cách máy móc cho xong chuyện mà thôi. Như vậy, lòng tin của họ vào một Thiên Chúa hằng sống không còn nữa.
Bởi thế, Đức Giê-su vừa cảnh báo, nhắc nhớ chúng ta về những định kiến nơi mình, để ý thức mà tự thoát ra. Đồng thời, Đức Giê-su nhắc nhở chúng ta về những định kiến của người khác dành cho mình, để chúng ta không bỡ ngỡ, không vấp ngã, không bỏ cuộc, mà sẵn sàng đón nhận chúng một cách chủ động và vui vẻ.
Lạy Chúa Giê su, Chúa đã trải qua kinh nghiệm bị người đồng hương khước từ vị những định kiến cố hữu của họ về Chúa và Chúa đã sẵn sàng đón nhận. Xin Chúa giúp chúng con thoát ra khỏi những định kiến của mình về Chúa, về tha nhân, về chính chúng con, để chúng con có được một niềm tin mới vào Chúa vào người khác và vào chính bản thân chúng con.
Bài đọc thêm: Có một niềm tin như thế
Kẻ thù của lòng tin
Lm. Gioan Lưu Ngoạc Quỳnh, CSsR